igandea, ekaina 23, 2013

¿Zergatik da gutxiago expresivoa "putasemea" ezen ez "hijo de puta"?

Aurreko sarreran Txopik zun planteatzen gaia hon hizkuntz nahasketa, eta nik, horren harira, nabarmendu nahi nuke ze erabilera horren gako nagusia bilatu behar da an expresivitate erosoa, expresivitate potente, direkto, eraginkor eta noranahikoa. Era berean azpimarratu nahi dut ze expresivitate eroso eta noranahiko hori dago guztiz lotua kin hitz-ordena. Explikatuko naiz.

¿Zergatik da gutxiago expresivoa "putasemea" ezen ez "hijo de puta"? Ikus:
"Hijo de puta eta entzuten duzu sasikumea.. y a dónde vas?"
“Da como que suena mejor erderaz. Azkenien los tacos que dice… euskeraz
zer esan biozu… Putakumia naiz (ez daz antzekorik). Puto cabrón putakumia
baino hobeto sonetan dau”.
"Txillixo eitteko erderaz hobeto eitten da”. (alegia: Oihu egiteko...)
(Gazteak, musika eta euskara. Arrasateko gazteeen iritziak: 2011)
Eta gauza da ze "hijo de puta" da esanguratsuki expresivoagoa ze "putasemea" zeren esaldi (sintagma) labur horren climaxa dá "puta" (eta ez "semea"), eta baldin climax hori bukaeran badoa, isolaturik, bertan zentratu daiteke indar guztia, lortuz expresibitate maximoa eta ezin finagoa:
hijo de puta!
Eta areago ere isolatu daiteke esaldi-tontor hori:
hijo de ... puta!
Eta inkluso luzatu "puta" hori, edo jolastu kin enfasimolde diferenteak:
hijo de ... puuuuuuta!
Desefektu bera da areagotzen noiz gehitu aditza. Ez da berdin esatea:
putasemea da!
edo
es un hijo de puta!
Eta zer esanik ez:
oso puta handiaren semea da!
eta
es un hijo de la grandísima puta!
Bukaerako aditzek areago zailtzen dute esaldi-bukaerako climax kontrolatuak, batzuetan bihurtuz ia deskripzio, hori zein, printzipioz, nahi zan iraina. []

Etiketak: ,

9 Comments:

Anonymous Anonimoa said...


katu lupua: insultu bat neuk entzuna, atso baserritar batek dedicatua bere katuari, honen trastadaren bategatik edo.

nire eritzian, nahiko expressivoa.

berdin esan liteke honekaloak:

katu putua; kume putu hori; gizon putu lupu hori; neska asto halakoa; etc

uste dut eze kike amonarrizek badaukala taula bat, euskaraz halako irainak egiteko.

luis lauzirika zenikazelaia.

astelehena, ekaina 24, 2013 10:42:00 AM  
Blogger Jesus Rubio said...

Kaixo Luis:

Halako izen-adjektivoetan, sintaxia ez da regresivoa, baizik progresivoa edo burulehena, eta beraz hor, ez dago arazorik tu fokalizatu gure indar expresivoa an modu selektivo funtzionala.

Bestalde, he sintaxia on takoak (eta halakoak) izan daiteke aski konplexua. Eta zenbat-eta konplexuagoa izan, gehiago nabarituko da he efektua on estruktura eta valiabide progresivoak. Adibide sinple bat ematearren, konpara:

Zotzen kaka egiten dut!

eta

Kaguen... zotz!

astelehena, ekaina 24, 2013 12:28:00 PM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Secula ez dut pensatu hortaz eta ez daquit zer den. Zer da "zotzen caca eguitea" edo "kauen zotz!"?

Nic pensatu ohi izan dut ezen "kauen zotz" dela forma itzurizco bat ez esatea gatic "me cago en dios". Ez al da holan?

Patras, Grezia.

astelehena, ekaina 24, 2013 4:28:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

"kaguen zotz!" da expresio ez-ofensivo bat zein dan erabiltzen batzutan hala euskaraz nola gazteleraz. Beste antzeko bat litzake "kaguen riau!".

"zotzen caca eguiten dut!" izango litzake aurrekoaren OV forma, ez besterik.

asteartea, ekaina 25, 2013 8:43:00 AM  
Anonymous Anonimoa said...

Galderea da ea "zotz" den "dios" hitzaren euphemismoa eta itzuria, nola nic uste bait dut intuitivoqui, sortua ti "me cago en dios".

Esan ere ze gure aitazenaren gaitzizea Munitibarren zen "Nekallen". Sortua hori gaitzizena, neure uste soilez, ti re-euphemismoa ezen nahi zela escapatu ti "zotz" hitza zeina zegoqueen lar hurbil -an subconscientea- ti zotz edo dios. Hypothesis hori dut topatzen total possible eta probable ezaguturic aitaren familiacoen scrupulucitate religiosoa.

asteartea, ekaina 25, 2013 11:20:00 AM  
Blogger Erramun Gerrikagoitia said...

Lehenago noiz dudan izquiriatu bait dut eguin apportationea ti telephono mobila eta ere nengoelaric presatua, dut tcharto explicatu eta naiz nahastu azaltzerakoan he Nekallen gaitzizenarena.

Nekallen da, edo bederen date, euphemismoa eta escapea on "mekauen" (me cago en) on esaldi osoa "me cago en dios".

Hori behar nuen arguitu eta corregitu.

Agur bat guztioi tik Patras, Grezia.

asteartea, ekaina 25, 2013 1:47:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Bai, argi dirudi ze esaerak nola "me cago en diez" sortu ziran afin ez blasfematu. Eta "kaguen zotz!", seguruasko, horren antzera ere.

Ondo pasa Erramun!

asteartea, ekaina 25, 2013 3:02:00 PM  
Blogger Gilen said...

Ingelesezko birao hitzetan lehena ezkerretik dator:

Fucking...

Eta berdin horren leungarri erabiltzen diren beste batzuk:

Bloody...
Damn...

Frantsesez ere ez dira gutxi horrelakoak:

Putain de...
Foutu...
Fichu...
Satané...
Maudit...

Baita italieraz ere:

Fottuto...
Cazzo di...
Maledetto...

Jakina, gaztelaniaz ere primeran funkzionatzen du posizio horrek:

Puto...
Jodido...
Puñetero...
Maldito...

asteazkena, ekaina 26, 2013 8:28:00 PM  
Blogger Jesus Rubio said...

Gilen, erantzun dizut an hurrengo sarrera.

osteguna, ekaina 27, 2013 11:29:00 AM  

Argitaratu iruzkina

<< Home