igandea, martxoa 13, 2016

Gehiago buruz BAITA ERE

Aurreko postean irakurri dugu hurrengo aipua ti Jesus Mari Makatzaga (Euskaltzaindiko Gramatika batzordekoa, 2002)
Batzuetan, ordea, lokailua perpaus guztiari dagokionean eta ez sintagma bati, perpausaren hasieratik eman nahi izaten da emendio kutsua, eta hortik dator perpaus hasieran "Baita ere" erabiltzeko nolabaiteko beharra. Hori dela eta, gogoan izan hor ditugula zeregin horretarako arruntagoak eta egokiagoak diren beste lokailu batzuk: "halaber", "orobat", "era berean" eta abar. [Jesus Mari Makatzaga, Euskaltzaindiko Gramatika batzordekoa, 2002]
Beraz, "halaber", "orobat", "era berean" eta abar lirateké arruntagoak eta egokiagoak ezez "BAITA ERE". Nik uste ze horretaz zerbait gehiago esan behar da.

Zeren, alde batetik, "BAITA ERE" dá ondo arrunta, eta areago, Euskaltzaindiaren hitzetan, guztiz arrunta (EGLU III, 46. or.)
Itzuli hau idazIe klasikoetan ere agertzen den arren, ez da dudarik batere xx. mendean ezagutu duela hedadurarik handiena. Horrela, Axularrek hiru aldiz erabiltzen du, Belapeirek behin bakarrik, Larramendik bi aldiz, e.a. XIX. mendetik hasten dira adibideak ugaltzen eta xx. mendean erabilera guztiz arrunta da, denok dakigun moduan. [EGLU III, 46. or.]
Nire ikuspegitik, registro linguistiko kolokialagoan "BAITA ERE" edo "BAITARE" litzateké ondo arruntagoa ezi "halaber", "orobat" edo "era berean", bitartean-ze registro landuagoetan nagusitasuna legokieke ki "halaber", "orobat" edo "era berean", nahiz registro horietan ere arrúnta da "BAITA ERE" . Eta askoz ere maizago ikus-entzungo dugu "BAITA ERE" an registro landuagoa ezez "halaber" edo "orobat" edo "era berean" an registro kolokialagoa.

Hortaz, eta sartzen gara orain an egokiagotasuna, esango nuke ze "BAITA ERE" egoki erabil daiteke gaur egun an edozein registro linguistiko (has landuagotik eta buka kolokialagoan) bitartean-ze registro kolokialagoetan ez ditut ikusten, gaur gaurkoz bederen, ez "halaber", ez "orobat", ezta ere "era berean". Esango nuke "BAITA ERE" espektro linguistiko zabaleko baliabidea dela.

Hortaz, "BAITA ERE" besoak zabalik eta  pozarren hartu beharko litzake, eta ez gutxiestu (eta are gutxiago, gaitzestu). Gainera, ez gaitezen ahantzi, Axularrek berak ere erabili zuen "BAITA ERE". []
_______________________
Irakur ere:

1 Comments:

Anonymous Anonimoa said...

Egia esan, bost axola ea autore klasiko batek erabili zuen ala ez. ¿Erabiltzea posible al da? Jakina baietz. Ba dezagun erabili. ¿Gure hizkuntza aberasten al du? Noski baietz! Ba dezagun erabili.

Alegia, ezin gara bizi gure klasikoen menpe. Gauza guztien gainetik eraginkortasuna da bilatu eta landu behar den kontzeptua.

astelehena, apirila 11, 2016 4:49:00 PM  

Argitaratu iruzkina

<< Home